ПОЧИНАТИ ЧЛЕНОВИ НАДВОР ОД РАБОТЕН СОСТАВ

Ферид Мурад (Ferid Murad) (1936 – 2023)

Биографија

Ферид Мурад е роден во Whiting (Индијана) во 1936 година. Неговиот татко Јабир Мурад Ејупи е роден во Гостиварско во 1892. Toj како младо момче емигрирал во Австрија, а во 1913 г. во САД.
По промена на повеќе професии отворил ресторан во Whiting (Индијана) и се оженил за Henrietta Bowman. Им се родиле три момчиња кои работеле од најрана возраст во ресторанот, од перење на садови до работа на шанк. Мурад е најстариот син. Завршил Медицински факултет, специализирал внатрешни болести и се здобил со научното звање PhD по фармакологија. Уште како студент долго време минувал во експерименталните лаборатории на факултетот. Започнал работа со стипендија на универзитетот De Pauw (Green castle Indiana). Meѓy првите негови трудови се изучувања на движењата на калциумот кај рибите кои немаат паратироиден орган кој го регулира прометот на калциумот во други специеси.
Подоцна се приклучил кон групата на Earl Sutherland, Jr. со кој ja изучувал функцијата на цикличниот AMP како втор известувач (“se-cond messenger”) на епинефринскиот и глукагонскиот ефект врз гликогенолизата врз препарации на црн дроб. Установил дека катехоламинскиот ефект врз активацијата на аденилциклазата во препарати од срце и црн дроб се должи на бета адренергичен ефект со прикажување на потенцијали од изопротеренол, епинефрин и норепинефринско пози­тивно делување и инхибиција со дихлоризопротеренол и негативен ефект на алфа-блокери. Meѓy првите открил дека холинергичните агенси ги инхибираат препаратите со аденилциклаза и со тоа тој прв докажува дека хормоните можат да го блокираат ефектот на цикличкиот АМР врз активацијата на киназата и активацијата на фосфорилазата. Тие огледи бараа да изведе нови огледи со бројни циклични АМР-аналогни препарата и други нуклеотиди вклучително циклична­та GMP, цикличната IMP, цикличната CMP и др. Најзначајно научно достигнување се трудовите поврзани со азотниот оксид кој, макар што е едноставен хемиски радикал, учествува во низа биолошки процеси чија листа секој дневно се зголемува. Во многу случаи азотниот оксид го провоцира својот биолошки ефект активирајќи ja гуанил циклазата, зголемувајќи ja цикличната GMP од GTP. И процесите кои се независни од цикличниот GMP во биологијата секојдневно се во пораст.
Азотниот оксид ja активира транзицијата на телесното желе­зо, на тиолните групи, на слободните радикали, на кислородот, на супраоксидниот анјон, на несатурираните масни киселини и на низа други молекули. Некои од тие реакции го завршуваат својот ефект со претворање на оксидацијата на азотниот оксид во нитрит или нитрат, дури други реакции ja менуваат протеинската функција и/или каталитичкиот капацитет. Овие различни функции на цикличниот GMP или независно од него азотниот оксид може да промени и да регу­лира низа значајни физиолошки акции и физиолошки регулации. Азотниот оксид е еден интрацелуларен “messenger” една паракрина материја, еден неуротрансмитер, или еден хормон чиј ефект може да се исполни на далечни структури во организмот.
Тоа е единствен факт дека една толку едноставна молекула има една широка лепеза на функции. Зголемувагьето на нивото или намалувањето на таа материја има значајни реперкусии во патологијата. Ова е користено во третманот на човекот повеќе од 100 години, бидејќи со азотниот оксид се активираат и регулираат метаболичните процеси, како, на пример, употребата на органски нитрати или нитро­глицерин во лекувањето на ангина пекторис уште од 1870 год. Без сом­нение сегашните и идните истражувања на клиничарите ќе создаде третман на низа болести кои се должат на нарушувањето на метаболизмот и создаваььето на азотниот оксид. Листата на истражувања на клиничкиот третман со подлога на азотен оксид е значително зголемена. Покрај бројните награди и признанија проф. Мурад ja доби и Нобеловата награда за медицина и физиологија со што му е дадено највисоко приз­нание за научната дејност и врвните резултати во неговите истражувања. Член е на повеќе меѓународни здруженија и асоцијации. Објавил повеќе книги и статии во реномирани светски списанија.

Разван Теодореску (Rǎzvan Theodorescu) (1939 – 2023)

Биографија

Акад. Разван Теодореску е роден во 1939 година во Букурешт. Факултет за историја завршил во Букурешт, а во 1968 година специјализирал во Франдија.
Докторат по историски науки одбранил во 1972 година на Универзитетот во Букурешт. Во 1993 година е избран за дописен, а во 2000 година за редовен член на Романската академија на науките. Од 1990 година е професор по историја на уметноста и старите цивилизации на Универзитетот за ликовни уметности во Букурешт.
Во периодот 1994-2000 година е генерален секретар на Меѓународната асоцијација за студии на Југоисточна Европа (AIESEE). Од 1995 година е претседател на Одделот на УНЕСКО за студии на Југоисточна Европа. Во 2000 година е избран за ректор на Универзитетот „Media“. Има звање сенатор, а од декември 2000 година е министер за култура и религии на романската влада.
Акад. Р. Теодореску е член на повеќе меѓународни асоцијации и има добиено повеќе меѓународни награди. Toj е дописен член на Археолошкото друштво на Атина, член на Академијата на науките во Њујорк и дописен член на Европската академија на науките, уметностите и книжевностите (од 1998 г.)
Добитник е на престижната Хердерова награда на Универзитетот во Виена. Француската влада му ja додели наградата „Витез од Редот на уметностите и книжевностите“ (1997). Добитник е и на наградите „Николае Jopra“ и на наградата „Берние“ на Францускиот институт во Париз.
Акад. Разван Теодореску е еден од најафирмираните научници, личност на културните дејствија од прв ред во Република Романија. Има објавено над 600 стручни и научни написи, студии и книги во Романија и во странство. Toj е и голем пријател на Македонија и соработник на Националниот комитет за Југоисточна Европа при МАНУ. Учествувал на научната конференција на ова тело одржана во Македонија. Минатата година во МАНУ го одржа своето преда­вање за „Триконхалните цркви од Климентовото време и нивното место во христијанската уметност“. Тесно соработува со Асоцијацијата на франкофоните во Македонија како претставник на Меѓународната асоцијација на франкофоните.
Разван Теодореску спаѓа во редот на многу сериозните проучувачи на средновековната уметност во романските земји (денешна Романија), како и на Молдова, но особеност на неговиот ангажман е проучувањето на ликовните и идејните контакта со културите и уметноста на земјите од соседството, каде што доминира византиската уметност на југ, како и готската уметност, ренесансата и постренесансните стилови во Средна Европа.
Акад. Р. Теодореску е полихистар со голема ерудиција, со бројни научни контакти во светот и подготвен секогаш да ги поддржи идеите и иницијативите што потекнуваат од Р. Македонија и посебно од МАНУ. На последниот Балканолошки конгрес што се одржа пред две години во Тирана, тој го истакна предлогот Македонија да биде домаќин на следниот меѓународен конгрес на балканолозите, истакнувајќи многу пофалби за подготвеноста на македонските институции и посебно на МАНУ во организирањето на собири со сложена организација. Неговиот предлог, и покрај отпорот на грчката делегација, е ставен во алтернатива со Кипар како потенцијален домакин, што е верификувано и во заклучоците на Конгресот.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за општествени науки.

Кшиштоф Вроцлавски (Krzysztof Wrocławski) (1937-2022)

Датум на раѓање:
28 септември 1937

Место на раѓање:
Радом

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2012

Институции:
Варшавскиот универзитет – Институтот за западна и јужна славистика

Област на работа:

Биографија

Кшиштоф Вроцлавски, (Krzysztof Wroclawski), Полјак, редовен професор во пензија, над половина од својот научен пат го посвети на македонистичката проблематика. Роден е во 1937 година во градот Радом во Полска. Прво студирал петрографија на Варшавскиот универзитет, по дипломирањето се префрлил на Филолошкиот факултет и во 1965 година станал магистер по словенска филологија. Во 1974 година станува доктор по хуманистични науки, а во 1976 доктор хабилитиран по словенските литератури. Во 1991 година станува професор на Варшавскиот универзитет.
За време на својата работа на Варшавскиот универзитет (1965-2008) професор Вроцлавски трипати беше директор на Институтот за словенска филологија; една каденција беше претседател на научниот совет на институтот „Полоникум“ чија задача е грижа за странските студенти – полонисти.
Д-р Вроцлавски е член на Етнолингвистичката комисија на МКС, член на президиумот на Полскиот славистични комитет и член на Балканистичката комисија при тој Комитет, член е и на Варшавското научно друштво и на Научниот совет на Инстититут за славистика на ПАН.
Како домен на својата научна активност д-р Вроцлавски ги набројува: славистичната фолклористика, културологијата и словенските литератури. Toj е автор на околу 200 научни трудови, од кои близу 90 се со македонска и македонистичка проблематика.
Од 1967 до 1970 година д-р Вроцлавски беше лектор по полски јазик на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Како што самиот оценува, овој престој во Македонија му бил најзначаен за неговата натамошна научна активност.
Лекторот Кшиштоф Вроцлавски остана во спомен на своите македонски студенти како нивен пријател и ангажиран популаризатор на информации за неговата родна Полска.
По враќањето во Полска Вроцлавски не ги прекина пријателските врски со Македонија, често го гледавме меѓу нас на летната школа во Охрид, на конференции и симпозиуми организирани од Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и МАНУ. Во Полска тој често им служел како извор на информации за Македонија на полските научни власти, а од друга страна редовно се грижел за гостите од Македонија.
Во 2000 година д-р Вроцлавски стана професор honoris causa на УКиМ. Во 2009 година МАНУ му го додели медалот „Блаже Конески“ како израз на благодарност за неговото долгогодишно актив­но учество во градењето и збогатувањето на македонската наука за фолклор.
Избран е за член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав во Одделението за линг­вистика и литературна наука.

Думитру М. Јон (Dumitru M. Jon) (1947-2022)

Датум на раѓање:
26 септември 1947

Место на раѓање:
с. Братешти, покрај Куртеа де Арџеш

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2000

Институции:

Област на работа:

Биографија

Думитру М. Јон – Посредниците меѓу две земји, меѓу два народа, меѓу две култури, односно меѓу две литератури, се најблагородните луѓе.
Тие имаат големо срце и широка душа за во нив да можат да се сместат две земји, два народа, две култури, односно повеќе земји, повеќе народи, повеќе култури.
Покрај вистинските и реални мостови од камен и бетон што премостуваат огромни реки, луѓето како Думитру М. Јон се оние невидливи мостови што надсводуваат огромни пространства, што бришат граници – тие се духовните мостови што поврзуваат срце со срце, око со око, душа со душа.
Не знам кога и како почнала љубовта меѓу Думитру М. Јон и Македонија, дали тоа била некоја песна од Кочо Рацин или некоја голтка од поетскиот извор на Блаже Конески или некој галеж од ветровите на младите поети, негови врсници! Се знае само дека Јон се заљубува во Македонија, се заљубува во нејзиниот јазик, во нејзината литература. Целосно и со страст и се предава на таа љубов.
Думитру М. Јон е роден на 26 септември 1947 година во селото Братешти, покрај Куртеа де Арџеш, во Романија. Основно и гимназија завршил во главниот град на Валахија – Куртеа де Арџеш. а потоа се запишува на Филолошкиот факултет во Букурешт од каде, по првата година, се префрла на Академијата за театар и филм и ja завршува во 1971 година. Член на Сојузот на писателите на СР Романија е од 1967 година. Живее во Букурешт и професионално се зани­мава со литература и издаваштво.
Думитру М. Јон слободно можеме да го наречеме и Македонец од некое местенце близу древниот Охрид или од некое друго место било каде во Македонија.
Неговото творештво е разновидно и богато. Пишува поезија, проза, драми, а и поезија и проза за деца. Пишува и критики и есеи. Преведува од македонски на романски, од романски на македонски, а тоа го прави уште со неколку други литератури (црногорската, српската, албанската и грузиската). Неговиот личен портрет, освен богата библиографија што се однесува на неговата преведувачка деј­ност, го сочинуваат седум книги поезија, седум книги проза (романи и раскази), четири книги поезија и проза за деца, како и многубројни судии, критики и есеи за романската книжевност.
Телеграфски, тоа би бил портретот на Думитру М. Јон како писател во областа на поезијата, прозата, драмата и детската литера­тура. Меѓутоа, нас не интересира другиот портрет на Јон, оној што се јавува како мост меѓу романската и македонската литература. Taa библиографија импонира со големата бројка.
Преводите и препевите од македонски на романски, почнувајќи од Кочо Рацин, преку Блаже Конески, Славко Јаневски, Ацо Шопов, Матеја Матевски, Гане Тодоровски, Анте Поповски, преку средната генерација на Петре М. Андреевски, Михаил Ренцов, Радован Павловски, Трајан Петровски, Јован Котевски, Богомил Ѓузел, Петар Т. Бошковски, Влада Урошевиќ, Чедо Јакимовски, па преку третиот бран на Тодор Чаловски, Ефтим Клетников, Петре Бакевски, Санде Стојчевски, Катица Ќулавкова, па се до придојдените во тој бран Весна Ацевска, Лилјана Дирјан, Вера Чејковска, Бранко Цветковски, Јордан Даниловски и Славе Ѓорѓо Димовски, бројката нараснува на околу триесетина посебни книги поезија на кои секако треба да им се придодадат и десетина книги проза, романи и раскази, како што се книгите од Божин Павловски, Јован Стрезовски и други.
Думитру М. Јон во мостот помеѓу Романија и Македонија вгради и дваесетина романски автори, се разбира, вклучувајќи се и себе и својата сопруга, извонредната поетеса Каролина Илика. Секако треба да ги споменеме Никита Станеску, овенчан и со Златен венец на Струшките вечери на поезијата, Марин Сореску, Еуцен Жебелеану, Џорџе Балаица, Д. Р. Попеску, Мирчеа Бобану, Хорија Бадеску, Ангел Думбравеану, Василе Игна, Титус Вижеу, Григоре Виеру, Адриан Попеску и др.
Думитру М. Јон како соработник на Лучеафарул, како и во други литературни списанија објавил над двеста стихотворби од маке­донски автори, поговори и студии за одделни автори, но секако неодминливи се две негови книги посветени на македонската литература, особено на македонската поезија. Тоа се: Македонска лирска фа­ланга, антологија во која се застапени 32 поети на околу 450 страни­ци и Славејот што пее со затворени очи, (македонски теми и ликови) од околу 300 страници, и двете издадени во Македонија.
Македонската лирика за Јон е предмет, на восхит, на чудо, и си дозволува да тврди, мислиме сосема со право, дека тој предмет, на восхит е еманација на целиот македонски народ оти во целост му прилаѓа на неговата духовност и дека тоа негово национално благо несомнено е и богатство и за други народи.

Радомир Ивановиќ (Радомир Ивановић) (1936 – 2022)

Биографија

Радомир Ивановиќ е роден на 28 август 1936 г. во с. Смоница (СР Србија). Во 1960 година ги завршил студиите на Филозофскиот факултет во Нови Сад — група југословенска литература и јужно- словенеки јазици. Докторската дисертација на тема „Милутин Ускоковиќ и неговото време“ ја одбранил во 1965 г. на Филолошкиот факултет во Белград. Од 1960 до 1971 година работел како асистент, доцент и вонреден професор на Филозофскиот факултет во Приштина. Од 1971 до 1975 г. се наоѓал на должноста советник на Републичкиот секретаријат за образование, наука и култура на СР Србија. Од 1975 година се до денес работи како редовен профеоор на Филозофскиот факултет во Нови Сад, каде што предава историја на книжевностите на југословенските народи во XIX и XX век.
Проф. д-р Радомир Ивановиќ е извонредно активен и продуктивен научен работник. Има објавено неколку стотини научни и стручни трудови во југословенски и странски списанија, меѓу кои повеќе одделни книги. Областите со кои се занимава се книжевната и театарската историја, теоријата на литературата, како и книжевната и театарската критика. Истовремено компаративно ги проучува југословенските литератури, особепо од современиот период. Бројни се неговите научни трудови посветени на македонската литература. Повеќе од неговите објавени книги се издадени и во Македонија, што секако придонесува за одгласот на неговите дела во нашата средина.
Со македонските теми проф. д-р Р. Ивановиќ учествува и на разни југословенски и меѓународни научни собири, неуморно организира средби со македонски писатели и промоции на македонски книги, со што во големи размери придонесува за популаризација на македонската литература. Освен тоа, проф. д-р Ивановиќ одлично го владее македонскиот јазик. Неговата обемна научна активност наоѓа видлив интерес кај компетентната критика и во пошироката културна јавност. Тој е носител на неколку награди.
Проф. д-р Радомир Ивановиќ е избран за член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав на 7 мај 1991 година.

Влоѓимјеж Пјанка (Wlodzimierz Pianka) (1937 – 2022)

Биографија

Влоѓимјеж Пјанка е роден на 8 август 1937 година во Воломин крај Варшава, Полска. Студирал словенска филологија со бохемистичка специјализација на Филолошкиот факултет на Варшавскиот универзитет под раководство на познатиот славист З. Штибер. Дипломирал во 1959 година врз основа на дипломската работа од историјата на глаголскиот систем на лужичкиот јазик. При Филозофскиот факултет во Скопје, во 1959 год. се отвори лекторат по полски јазик и Пјанка бил избран како прв полски лектор. Во Скопје поминал девет години. Во 1966 година ја одбранил докторската, а во 1974 година хабилитационата дисертација. По враќањето во Полска работи во Институтот за словенска филологија на Варшавскиот а подоцна и на Шлонскиот универзитет. Еден семестар е визитинг професор по славистика на Универзитетот во Хелсинки. Од 1982 година работи како доцент-гостин, а од 1985 по нострификацијата работи како „австриски” доцент во Институтот за славистика на Виенскиот универзитет.
Д-р Пјанка покажува научен интерес за повеќе области на лингвистичката и славистичката наука. Неговиот докторски и хабилитационен труд претставуваат формална и семантичка обработка и теоретска интерпретација на македонскиот ономастичен и антропонимичен материјал. Тие се трудовите: „Macedonskie imiona osobowe kotliny Azot и „Топономастика на Охридско-преспанскиот базен“, како посебно издание (бр. 7) на „Институтот за македонски јазик Крсте Мисирков”.
Во областа на конфронтативната и споредбената граматика на словенските јазици д-р Пјанка е автор на околу 40 студии во кои се занимава со одделни проблеми на словенската фонологија, зборообразување и синтакса. Тринаесет од тие студии се посветени на македонската проблематика. Посебно внимание заслужуваат серијата расправи посветени на степенувањето на придавките и прилозите. Делото „Конфронтативна граматика на словенските јазици со историски коментари”, том 1, (во печат) ги собира сите досегашни постигнувања на авторот во широката област на конфронтативната и споредбената словенска граматика, а македонскиот јазичен материјал зазема во него видно место.
Во областа на лексикографијата значајно дело претставува „Македонско-полски и полско-македонски речник” чиј коавтор е д-р Пјанка заедно со акад. Божидар Видоески и акад. Зузана Тополињска.
Од своето заминување од Скоије во 1967 година, во текот на изминатите 30 години бурен живот д-р Пјанка никогаш не ги прекинал врските со македонската лингвистичка и славистичка средина. Тој е чест и активен учесник на Охридските семинари, соработник на македонските стручни списанија и воопшто – доколку тоа го дозволуваат другите обврски – чест гостин во Македонија.
Како професор по македонски јазик на Варшавскиот, Шлонскиот и Виенскиот универзитет, како автор на бројни трудови од областа на македонистиката и како ментор на млади македонисти д-р Пјанка многу придонесе за афирмација на македонскиот јазик.

Љубиша Ракиќ (Ljubiša Rakić) (1931 – 2022)

Биографија

Љубиша Ракиќ е роден на 11 април 1931 година во Сараево.
Првите четири одделенија од основното образование ги завршил во Сараево, а гимназија и Медицински факултет во Белград.
По дипломирањето, во 1956 година, се вработил како асистент на Катедрата за физиологија на Ме- дицинскиот факултет, каде што во 1961 година станал доцент, а во 1969 година професор по предметот физиологија и биохемија. Од 1971 година е и професор на постдипломските студии од областа на неуро- биологијата на Белградскиот универзитет. Во шеесеттите години ja основал Лабораторијата за неурофизиологија и неурохемија (денес Одделение за неуробиологија) во Институтот за биолошки истра- жувања „Синиша Станковиќ“ на Белградскиот универзитет и Меѓу- народната лабораторија за истражување на мозокот во Котороу под покровителство на УНЕСКО и Националниот институт за здравје на американската влада, во кои во тек на четири децении работеле со повеќе десетици научни работници од повеќе земји, пред сё, САД и Советскиот Сојуз.
Професор Ракиќ научно се усовршувал во Институтот на академикот П. К. Анохин во Москва и во Институтот за истражу- вање на мозокот на Калифорнискиот универзитет во Лос Анцелес.
Проф. Ракиќ е член на голем број научни друштва и академии од поранешна Југославија: на Српската академија на науките и уметностите, на Црногорската академија на науките и уметностите, на Академија на науките и уметностите на Босна и Херцеговина, на Академијата на науките и уметностите на Косово, на Академијата на науките и уметностите на Република Српска, надворешен член на Академијата на науките на СССР, сега Руска академија на науките, на Њујоршката академија на науките, на Евроазиската академија на науките, на Европската академија на науките и уметностите со седиште во Салцбург и на Европската академија на науките, умет­ностите и литературата со седиште во Париз и на голем број меѓународни научни организации и асоцијации.
Истражувањата на акад. Ракиќ ja опфаќаат областа на централниот нервен систем (CNS) и најшироко гледано се однесуваат на изучавањето на неуролошките основи на однесувањето. Ставајќи ги во центар на истражувањата изучувањата на основните нервни про­цеси – раздразливост и инхибиција, ги разгледува од аспект на параметрите на повеќе научни дисциплини – неурофизиолошки, биохемиски, имунолошки, еволуциони и молекуларно-биолошки.
Објавил повеќе од 500 трудови во интегрален облик (две тре­тини во странски научни публикации, 6 монографии во странски и 3 во земјата). Коавтор на 5 учебници.
Избран е за член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав во Одделението за меди­цински науки.

Кајетан Гантар (Kajetan Gantar) (1930-2022)

Биографија

Проф. д-р  Кајетан Гантар е афирмиран словенечки класичен филолог, литературен историчар и преведувач, широко познат во светот и во Македонија. Роден е на 11 октомври 1930 година во Љубљана. Основно училиште завршил во Целје, гимназија во Љубљана. Од 1950 до 1954 година студирал и дипломирал на групата за класична филологија на Филозофскиот факултет во Љубљана кај професорите Милан Грошељ и Антон Совре. Првиот го ориентирал кон класичните јазици, а вториот го воведувал во античката литература. Од 1955 до 1958 бил гимназиски наставник по латински и словенечки во Птуј; во 1958 докторирал со темата Претставување Хомеровите епови.
Специјализирал во Париз (1960), Хајделберг (1965/6), Женева и Виена (1966). Во 1962 е избран за асистент на групата за класична филологија во Љубљана, во 1967 за доцент, во 1972 за вонреден професор, во 1978 за редовен професор по латински јазик и римска литература, но предавал и грчка литература. Како визитинг професор предавал на универзитетите во Грац, Падова, Павија, Трст, Венеција, Гент, Лувен, Нови Сад, Скопје, Загреб, Инсбрук, Виена, Мајнц, Регенсбург, Хајделберг, Манхајм и др. Со свои прилози зел учество на многубројни домашни и меѓународни конгреси и разни други научни собири во Будимпешта, Рим, Париз, Атина, Солун, Берлин, Асиси, Чивидаде, Палермо, Перуѓа, Сан Северо, Комо, Тренто и други во Словенија и во поранешна Југославија.
Од 1973 е член на Редакцијата на списанието Жива Антика во Скопје; од 1975-1985 е член на Меѓународната комисија за дидактика на класичните јазици (Гент), и член на Редакцијата на списанието Didactica Classica Gandensia; од 1974-80 е претседател на Друштвото за класични и хуманитарни студии на Словенија; од 1980-83 е претседател на Сојузот на друштвата за класични студии на Југославија; од 1983-85 е претседател на Друштвото на словенечките литературни преведувачи; од 1983-88 е член на Комисијата за Словенечкиот правопис при Словенечката академија на науките и уметностите (САЗУ); од 1981-96 е член на Комисијата за словенечкиот превод на Библијата; од 1993-99 е претседател на Комисијата за постдипломски студии по латински јазик.
Од 1984 е редовен член на Academia Latinitati fovendae, Рим; од 1985 е дописен член на Academia Propertiana во Асиси; од 1994 е член на Görres-Gesellschaft zur Pflege der Wissenschaft (Köln) и член на Институтот за културни средноевропски средби (Горица); во 1993 е избран за дописен член, а во 1997 за редовен член на САЗУ, а од 1999 е потпретседател на Академијата. Од 1996 е делегат на САЗУ во Меѓународниот сојуз на академиите (Брисел), од 1996-2000 е делегат на Словенија во Постојаната комисија (Фондацијата) за хуманистични студии (European Science Foundation, Strasbourg).
Во издание на САЗУ проф. К. Гантар има објавено неколку томови на Литерарниот лексикон: Хеленизам (1978); Грнки лирски форми и стихотворни обрасци (1979); Античка поетика (1985); Сту­дии за Хорациј (1993) и преку 300 научни и струнни статии во разни поранешни југословенски, странски и словенечки списанија (преку 50 прилози од нив објавил во Скопје, главно во сп. Ж А и еден во Прилози на Македонската академија на науките и уметностите.
Автор е на 30 книги, седум од нив доживеале по две и три ревидирани изданија. Неговата научна преокупација се проблемите на метричката структура, естетичната анализа и етичната подлога во класичните поетски, литературни и филозофски текстови (посебно: Хомеровата епика, грчките трагедии, Аристотеловата Поетика (во 2005 му е објавено III ревидирано и дополнето издание на Поети­ката) и други дела со етичка содржина. Негова преокупација е и поезијата на Хорациј, и историјата на Прокопиј од Кајсарија, како и проблеми од грчкиот и латинскиот билингвизам.
Неговите научни трудови се цитирани во многубројни стручни монографии.
Во своите студии тој третира клучни прашања на античката поетика особено кај Аристотел и Филодем и одразот на Аристоте­ловата Поетика во подоцнежната европска и посебно словенечка литературна теорија и критика. Прилозите од оваа проблематика тој ги има концизно поврзани во монографијата за Античката поетика. Драгоцени се неговите многубројни прилози во кои го истражува латинското творештво на словенечките интелектуалци и културни работници (како Адам Бохорич, Андреас Дивус, Грегор Долничар и др.), со посебен осврт кон одразот на антиката во словенечката литература, посебно во Fragmenta Freisingensia, Валентин Водник, Б. Копитар, Ф. Прешерн, Отон Жупанчиќ и др. К. Гантар има издадено зборник на прилози од еден научен собир по повод 300-годишнината на соборниот храм во Љубљана, одржан во 1994 год. Toj е автор на голем дел од содржината на зборникот.
К. Гантар добил највисоки оцени и признанија за своите пре­води на словенечки од грчки и латински класици: Избор од Хомеровата Одисеја, Теогонија и Дела и дни од Хесиод, избор од лириката на Сапфо и Пиндар, трагедии од Ајсхил, Софокле и Еврипид, Аристотеловата Поетика и Никомаховата етика, избор од Овидиевите Ме­таморфози и Хорациевите Оди, избор од историските списи на Прокопиј, неколку книги од Библијата (Товит, Јудит, Естер од Стариот завет и Дела апостолски од Новиот завет; поетски фрагменти од Historia Langobardorum од Павле Гакон, итн. Toj ги осовремени и преиздаде со воведни студии преводите од неговиот проф. Антон Совре: Паралелни биографии од Плутарх, Дневникот на императорот Марко Аврелиј и Исповедите на Блажени Августин.
Во 1969 год. проф. Гантар ja добил Наградата А. Совре за преводот на римските лирици, во 1972 – Прешерновата награда за преводот на Плаутовите комедии и др.
Со залагањето на К. Гантар воспоставени се тесни врски меѓу словенечките и македонските класични филолози. На негова покана како шеф на Катедрата за класична филологија на Љубљанскиот универзитет, неколку наши професори држеле предавања на Филозофскиот факултет во Љубљана, а и тој, во својство на визитинг професор, држел предавања во Институтот за класични студии, на Скопскиот универзитет и едно во МАНУ. Неколку пати пишувал за проф. Петрушевски и за неговиот превод на Аристотеловата По­етика, како и за препевот на Хомеровата Илијада. На негова иницијатива е објавен со негов опширен предговор на латински, како по­себно издание на Ж А бр. 8 во 1989 и еден зборник на латински стихови со околу 200 наслови на препеви и оригинални состави на ла­тински од словенечкиот латинист Силво Коприва. Овде се објавени препеви на неколку македонски народни песни и една од Бл. Конески, како и две оригинални, опширни поеми, по една за Охрид и Скопје. За заслугите околу издавањето на сп. Жива Антика во 1995 год. Редакцијата му го посвети 45-то годиште – Serturn Gantarianum, по повод 65-годишнината од неговиот живот.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за лингвистика и литературна наука.

Хусто Хорхе Падрон (Justo Jorge Padrón)

Датум на раѓање:
1 октомври 1943

Место на раѓање:
Лас Палмас де Гран Канарија на Канарските Острови

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2003

Институции:

Област на работа:

Биографија

Хусто Хорхе Падрон (Justo Jorge Padron) се појавува во шпанската поезија со својата книга „Темните огнови“ во 1971 година и оттогаш, од година в година, неговото име се повеќе се афирмира, набргу стекнувајќи и меѓународна афирмација, за да биде денес можеби најпреведуваниот современ шпански поет.
Роден е на 1 октомври 1943 година во Лас Палмас, на Канарските Острови. Основно и средно образование завршува на родниот остров, а почнува да студира, паралелно, право и филозофија во Барселона. Дипломира на Правниот факултет во Барселона и, по дополнителните студиски престои на универзитетите во Париз, Стокхолм и Осло, станува адвокат во Лас Палмас.
Но, поезијата се повеќе го привлекува и тој, по седум години практика ja напушта адвокатската кариера и исцело и се посветува на литературата.
Во 1971 година излегува неговата прва збирка песни „Темни огнови“ која предизвикува голем интерес во книжевната јавност. Потоа следат збирките песни: „Морето на ноќта“ (1973), „Круговите на пеколот“ (1976), „Бреза во пламен“ (1978), „Отеснита“ (1979), „Посети на морето“ (1984), „Даровите на земјата“ (1984), „Умира само раката што ти пишува“ (1988), „Наслушнати лица“ (1989), „Сјајот на омразата“ (1993), „Изворот на спомените“ (1994), „Оаза на еден космос“ (1994), „Шепотот на кошмарот“ (1996), „Треска“ (1999), како и три збирки објавени првпат во големиот избор „Сеќавањето на огнот“ (2000), „Огнот во дијамантот“, „Шумата на Неми“ и „Домаш­ното огниште“.
Многубројни се антологиите на странските (особено нордиските) поезии, во кои Хусто Хорхе Падрон се јавува како составувач, пишувач на предговор, преведувач или соработник врз поетската адаптација на преводите: „Нова шведска поезија“ (1972), „Современа норвешка поезија“ (1973), „Модернизмот во шведската поезија“ (1973), „Панорама на современата исландска проза“ (1974), „Повоена нордиска поезија“ (1974), „Антологија на современата руска поезија“ (1991), „Антологија на современата чешка поезија“ (1993), „Антологија на современата словачка поезија“ (1993), „Антологија на совре­мената кинеска поезија“ (1995).
За своите дела овој автор има добиено повеќе награди.
Toj е генерален секретар на Шпанскиот ПЕН клуб од 1983 до 1993 година, основач и главен уредник на меѓународното повеќејазично списание за поезија ‘Екиваленсијас’ од 1982 до 1994 година, во Мадрид, каде што живее постојано, и на неговите страници има претставено многу современи поети и поезии во тројазично издание (на шпански, англиски и на јазикот на оригиналот), меѓу кои и македонската поезија, на која и беше посветен еден број.
Директор е и основач на Меѓународниот фестивал за поезија „Атлантида“ на Канарските Острови од 1992 година. Беше претседател и организатор на Шестиот светски конгрес на поетите што се одржа во Мадрид во 1982 година. Висенте Алејксандре го назначи да ja прими неговата Нобелова награда за литература во 1977 год. и да го претставува на сите свечености подготвени во негова чест.
Toj е шпански поет со несомнено најголемо меѓународно при­знание во последните децении. Неговата поезија е преведена на повеќе од четириесет јазици, a објавени му се 82 книги на странски јазици. Добитник е на многубројни национални и меѓународни награди и признанија за поезија и е долгогодишен учесник на Струшките вечери на поезијата, чија главна награда, „Златниот венец на СВП“, ja доби во 1991 год.
Има објавено повеќе книги есеи и преводи од шведската, норвешката, исландската, данската, финската, холандската, италијан­ската, романската, руската, чешката, словачката, кинеската и ма­кедонската поезија.

Филип Роберт-Џонс (Philippe Roberts-Jones)

Датум на раѓање:
8 ноември 1924

Место на раѓање:
Брисел

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:
Кралската академија на науките, на литературата и на уметностите на Белгија

Област на работа:

Биографија

Академик Филип Роберт-Џонс (Philippe Roberts-Jones во науката; Philippe Jones во литературата) е еминентна фигура на современата белгиска култура, познат поет, прозен автор, историчар на уметноста, универзитетски професор и јавен деец.
Роден е на 8 ноември 1924 година во Брисел. За време на Втората светска војна е припадник на Тајната белгиска армија која се бори за ослободување на земјата од окупаторот. Кон крајот на 1944 и во почетокот на 1945 година, кога линијата на фронтот минува низ Белгија, тој е офицер за врска со британската армија.
Од 1946 до 1950 година студира историја на уметност и археологија на Слободниот универзитет во Брисел, со повремени престои на Универзитетите во Харвард и Салцбург. По дипломирањето специјализира во Париз, во Кабинетот за естампи на Националната библиотека. Во 1955 година докторира на Слободниот универзитет во Брисел со теза за француската карикатура помеѓу 1860 и 1890 година. Во 1957 година е избран за доцент на Слободниот универзитет во Брисел, на Катедрата за историја на уметноста. На истата катедра станува вонреден (1959), а потоа и редовен професор (1962). На овој Универзитет ja создава (1969) Катедрата за современа уметност.
Паралелно со дејностите сврзани со задолженијата на универзитетски професор, Филип Роберт -Џонс раководи со Кралскиот музеј на убавите уметности во Брисел. Како директор на овој Музеј – една од најзначајните установи од овој вид во Европа – тој во рамките на оваа стара и мошне угледна институција го обновува и го проширува (1974) Музејот на старата уметност и на уметноста на XIX век, а потоа го создава (1984) и Музејот на современата уметност.
Филип Џонс е мошне значаен белгиски поет и раскажувач. Се јавува во литературата со збирката песни „Ноќен патник“ во 1947 година и до денес има објавено повеќе од 20 збирки поезија.
Поетските книги на Филип Џонс се преведени и објавени на шпански, романски, бугарски, англиски и германски јазик. Во 2004 година објавен е на македонски избор од поезијата на овој поет под наслов „Басна или шума“. Во 2005 година Филип Џонс учествувал на Струшките вечери на поезијата.
Филип Џонс објавил и пет книги раскази, а во 2005 година се објавени и неговите избрани дела во два тома „Поезија“ и „Раскази“.
За своите дела од областа на белетристиката добил повеќе значајни награди, помеѓу кои се незаобиколни: Наградата на Крал­ската академија на францускиот јазик и литература во Белгија за кни­гата „Љубовта и други лица“, Големата награда за ширење на француската култура што ja доделува Француската академија и Големата награда за поезија што, исто така, ja доделува Француската академија.
Како историчар и критичар во областа на ликовните уметности Филип Роберт-Џонс објавил голем број книги кои се одликуваат со извонредна студиозност во пристапот и мошне широка ерудиција употребена при осветлувањето на проблемите, а како историчар на уметноста и директор на Музејот на убавите уметности во Брисел замислил и организирал повеќе големи изложби: „Векот на Бројгел“ (1963), „Векот на Рубенс“ (1965), „Сликари на имагинарното. Белгиските симболисти и надреалисти“ (1972) и др.
Во 1974 година Филип Роберт-Џонс станува дописен член на Кралската академија на науките, на литературата и на уметностите на Белгија, за веќе следната година да стане нејзин редовен член. Во 1980 година избран е за нејзин претседател, а по истекот на мандатот за постојан почесен секретар на Академијата.
Во 1986 година станува член на Француската академија (РInsti­tut de France). Од 1989 година член е на Академијата Маларме (Париз), а од 1996 година член на Европската поетска академија (Луксембург). Филип Роберт-Џонс е почесен член на Романската академија (1997) и на Луксембуршката академија (1996) и надворешен член на Холандската академија (1985).
Потпретседател е на белгискиот ПЕН клуб и еден од двајцата главни уредници на реномираното поетско гласило “Journal des poetes”.
Bo Белгија Филип Роберт-Џонс е носител на повеќе високи одликувања, помеѓу нив – на Големиот крст на Редот на Круната и Голем офицер на Редот на Леополд. Во Франција е одликуван со Легија на честа и именуван за Командор на Редот на уметноста и литературата. Од Шпанија го добил одликувањето Командор на Редот на Изабела, од Италија – Командор на Редот на заслуги за Италијан­ската Република, од Финска – Голем офицер на Редот на Лавот на Финска.
Како признание за севкупните заслуги на сите полиња на кои се одвива неговата дејност Филип Роберт-Џонс е именуван, во 1988 година, од Кралот на Белгија за барон.
Филип Роберт-Џонс има извонредно голем придонес за влегувањето на Македонската академија на науките и уметностите во Меѓународната унија на академии. На 72-то генерално собрание на оваа светска организација, одржано во 1998 година во Брисел, на кое беше поставен на дневен ред приемот на МАНУ во редовно членство, делегацијата на Атинската академија го оспори правото на МАНУ, по­ради познатиот спор околу името, да биде примена под официјалниот назив. Како постојан понесен секретар на Кралската академија на Белгија, и како постојан понесен секретар на Меѓународната унија на академии, Филип Роберт-Џонс го вложи сиот свој авторитет и сиот свој углед, кој широко ги надминува европските размери, во одбрана на правото на МАНУ да биде примена под нејзиното вистинско име и Македонската академија ja доби заслужената сатисфакција – со огромно мнозинство беше избрана како рамноправен член на ова значајно меѓународно тело.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за уметност.

Миодраг Павловиќ (Miodrag Pavlović)

Датум на раѓање:
28 ноември 1928

Место на раѓање:
Нови Сад

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:
Српската академија на науките и уметностите

Област на работа:

Биографија

Миодраг Павловиќ е, несомнено, еден од најголемите српски поети на XX век, писател кој со многу успех се пројавил во повеќе книжевни жанрови, мислител кој континуирано, низ повеќе децении, ja покажува длабочината и оригиналноста на својата миела.
Миодраг Павловиќ е роден на 28 ноември 1928 година во Нови Сад.
Го завршил средното и високото образование во Белград: дипломирал на Медицинскиот факултет на Универзитетот во Белград во 1954 година. Извесно време работел како лекар, а потоа бил директор на драмата во Народно позориште во Белград, предавач на историја на српската поезија на Универзитетот во Нови Сад, уредник во издавачкото претпријатие „Просвета“.
Од својата рана младост Павловиќ се определил за литература. Во самиот почеток на борбата за дедогматизација на југословенските култури, во 1952 година, излегува неговата прва поетска збирка „87 песни“ која, со смелоста на своите слики, со новината на своите теми, со модерноста на својот израз, претставува извонредно значаен датум во новата српска поезија, и ќе има свој видлив одглас во другите национални литератури на некогашната Југославија. Потоа следат многубројни поетски книги.
Миодраг Павловиќ објавил повеќе книги есеи: „Рокови на поезијата“, „Осум поети“, „Дневникот на песната“, „Поезијата и културата“, „Поетиката на модерното“, „Уништувачи и свадбари“, „Природниот облик и лик“, „Сликарството на Младен Србиновик“, „Обредното и говорното дело“, „Поетика на жртвениот обред“, „Говор за ништото“, „Храмот и преобразбата“, „Читање на замисленото“, „Есеи за народната и за старата српска поезија“.
Овој писател има две книги раскази: „Мостот без брегови“ и „Суштински луѓе“; два романа: „Второ пришествие“ и „Заливот на Афродита“; две книги патописи: „Кина“ и „Патишта кон храмот“; две книги драми: „Игри на безимените“ и „Чекори во подземјето“. Исто така, тој е составувач на неколку антологии: „Антологија на модер­ната англиска поезија“ со Светозар Бркиќ, „Антологија на српската поезија“, „Поезија на европскиот романтизам, и „Антологија на лирската народна поезија“”.
Развивањето на се пошироките кругови на жанровските и на тематските искуства на овој секогаш љубопитен и мошне образован уметник на зборот сведочи за сестраното и постојаното ширење на интересирањата во неговото разновидно и богато дело. Денес тоа дело е објект на голем број есеистички написи и проучувања и во сите нив се констатира дека станува збор за еден несекојдневен тво­рец, за една исклучителна личност која успеала во својот креативен фокус да опфати огромен број на теми што се клучни за суштествувањето на човекот на балканските простори и за неговите врски со другите цивилизациски средишта. Toj стремеж кон синтезата на националното и универзалното, на домашната традиција и светските вредности е постојано присутен кај овој творец.
Во превод на други јазици книги на Миодраг Павловиќ се објавени во Варшава, Прага, Франкфурт на Мајна, Будимпешта, Париз, Букурешт, Братислава, Њујорк, Краков, Атина, Лоѓ, Торонто, Лон­дон, Монтреал, Лозана, Софија, Тибинген и Виена. Две поетски збирки на Миодраг Павловиќ се објавени на македонски: „Караници“ и „Светли и темни празници“.
Драмите на Миодраг Павловиќ се изведувани на белградските театарски сцени како и на радио-станиците во Белград, Келн, Баден- Баден, Франкфурт и Лондон.
За своето книжевно дело Павловиќ добил многубројни награ­ди: наградата на Здружението на писателите на Србија; Октомвриската награда на Белград; „Змаевата награда“, наградите „Слободан Јовановиќ „Бранко Миљковиќ“ „Раде Драинац“ „Тодор Манојловиќ“, „Јован Дучиќ“, „Лаза Костиќ“ и „Десанка Максимовиќ“. Во 1991 го­дина ja добил Октомвриската награда за целокупното творештво, а во 1997 Повелба за животно дело на Здружението на писателите на Србија. Владата на Република Франција го именувала за офицер на Редот на литературата и уметноста, член е на Европската поетска академија со седиште во Луксембург, а во 2003 година ja добил Ев­ропската награда за поезија што ja доделува градот Минстер. Во 1970 година, на Струшките вечери на поезијата Миодраг Павловиќ ja добил тогаш првпат востановената награда „Златен венец на СВП“.
Во Српската академија на науките и уметностите Павловиќ е избран во 1978 како дописен, а во 1985 како редовен член.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за уметност.

Иван Минати (Ivan Minatti)

Датум на раѓање:
22 март 1924

Место на раѓање:
Словенске Коњице

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1994

Институции:
Словенечката академија на науките и уметностите

Област на работа:

Биографија

Иван Минати е роден на 22 март 1924 година во Словенске Коњице. Гимназија завршил во Љубљана, каде го затекнале фашистичката окупација и почетокот на Војната. Во почетокот на 1944 година заминува во партизани. По ослободувањето на земјата студира славистика на Универзитетот во Љубљана каде што дипломира во 1952 година. По дипломирањето работи како уредник на одделни списанија и ревии и како главен уредник на познатата издавачка куќа „Младинска књига”, каде останува се до пензионирањето.
Со литература Иван Минати почнува да се занимава уште во гимназиските денови, продолжува во партизани, а по Војната целосно им се посветува на поезијата и преведувањето, создавајќи значаен литературен опус за кој ги добива највисоките национални награди и признанија.
Неговото високо место во словенечката поезија му обезбедува место во Словенечката академија на науките и уметностите, чиј редовен член е од 1991 година.
Поезијата на Иван Минати е објавувана во сите словенечки списанија и ревии, како и во антологиите на словенечката и југословенската поезија. Преведувана е на српски, хрватски, македонски, германски, италијански, француски, англиски, руски, чешки, словачки, полски, унгарски, белоруски, грчки, грузиски и други јазици. Ги има објавено следниве збирки поезија: „Ѕ poti” (1947), „Pа bo pomlad prišla” (1955), „Nekoga moraš imati red” (1963), „Veter poje” (1963), „Bolečina nedoživetega” (1964), „Pesmi” (1971), Obraz” (1972), „Pesmi” (1977) и други.
Истовремено, Иван Минати е истакнат преведувач на повеќе српски, хрватски, чешки, словачки, албански, француски, руски и други писатели од кои има објавено повеќе книги поезија и проза.
Особено е значајно ангажирањето на Иван Минати во преведувањето на македонската поезија што ќе го афирмира како нејзин најзначаен промотор на словенечки јазик. Ги има преведувано Ацо Шопов, Блаже Конески, Славко Јаневски, Коста Рацин, Матеја Матевски, Душко Наневски, Гане Тодоровсќи, Радован Павловски, Петар Т. Бошковски, Србо Ивановски, Богомил Ѓузел, Анте Поповски, Атанас Вангелов и други. Како добар познавач на македонскиот јазик, тој стана најголем приврзаник на нашата современа поезија, преведувајќи ја со многу усет, со љубов и пасионирано веќе четири децении.
Истовремено, Иван Минати е преведуван и на македонски и преку преводите на неговите три збирки поезија тој воспостави богат творечки контакт со македонската поезија.
На 21 април 1994 година е избран за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за уметност.

Д-р Владо Стругар

Биографија

Акад. Владо Стругар е роден на 28 декември 1922 година во Цеклин, Црна Гора.
Гимназија завршува во 1941 година во Цетиње, а потоа, во 1953 година, дипломира во Институтот за општествени науки во Белград. Во 1957 година завршува виша воена академија, а во 1964 година магистрира на Филозофскиот факултет во Белград. Во 1968 година, во Академијата иа науките на СССР, во Москва, докторира на тема од областа на историските науки.
За време на Народноослободителната војна и Револуцијата на народите и народностите на Југославија е политички комесар на чета, баталјон и бригада на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Југославија.
По војната, редоследно, е вршител на должноста политички комесар на дивизија и началник на разни раководни, наставни и научни отсеци и одделенија во Пешадиската офицерска школа, Военополитичкага школа, Военоисторискиот музеј и институт и Военоиздавачкиот завод на Југословенската народна армија. Службата во војската ја завршува во 1971 година во чин потполковник.
Творечката дејност на акад. Владо Стругар опфаќа активност на литературното поле, објавувајќи есеи во печатот, како и збирка раскази, а заедно со писателот Божо Булатовиќ составува антологија на југословенската проза и поезија од периодот 1918—1968 година, на тема: „Татковината — Партијата — Рево- луцијата“.
Неговата научна дејност од областа на историјата и историографијата се овдвива во рамките на областите: социјалдемократското сфаќање на југословенското национално прашање (од 1890 до 1919 година), политичкото дејствување на социјалдемократските партии во времето на Првата светска војна (1914—1919), југословенската држава по Првата светска војна (1918—1920), Југославија во Втората светска војна (1941—1945) и посебно Народноослободителната војна и Револуцијата на народите и народностите на Југославија, потоа, Европа во дваесеттиот век и др.
Негови книги и стагии за проблеми од наведените области се преведени на јазиците на народите и народностите на Југославија и на повеќе странски јазици.
Неговата вонредна успешна студија за карактерот и специфичностите на Народноослободителната војна и Револуцијата во Македонија „Местото на Македонија во историографијата на Југославија во Втората светска војна дава продлабочена анализа на движечките сили и посебности на востанието на македонскиот сегмент на југословенската револуција.
Од сопствена побуда и од општествена и стручна потреба акад. Владо Стругар има напишано и објавено над 50 прикази и белешки за книги коишто содржат податоци и за големата тема: Европа во дваесеттиот век.
Академикот Владо Стругар е член на редакцијата на „Југословенски историјски часопис” и член на уредувачкиот одбор на „Гласник цетињских музеја“. Бил главен и одговорен уредник на периодичните публикации: „Војно-историјски гласник“ (1963—1967) и „Југословенски историјски часопис“ (1970— 1973), како и член на редакција, односно на колектив на автори, на повеќе трудови.
Во рамките на неговага општествена ангажираност, бил член на: Претседателството на Сојузот на друштвата на историчарите на Југославија, на научните совети на Историскиот институт на Црна Гора и на Институтот за работничко движење на Србија. Сега е член на: Југословенскиот комитет за историски науки, Меѓуакадемискиот одбор за проучување на причините и последиците на Втората светска војна, Програмскиот совет на Издавачкото претпријатие „Обод“ (Цетиње), Издавачкиот совет на „Партизанска књига“ (Љубљана-Белград) и др.
Носител е на повеќе одликувања: „Споменица 1941“, Орден братство и единство со златен венец, Орден партизанска ѕвезда со пушка, Орден за храброст. За трудовите од историографијата е награден во 1969 година со Наградата „4 Јули“ и во 1971 година со Тринаесетјулската награда на Црна Гора.
За редовен член на Друштвото за наука и уметност на Црна Гора е избран на 6 март 1973 година, а за редовен член на Црногорската академија на науките и уметностите — на 28 март 1976 година.
За член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав е избран на 23 ноември 1981 година.

Д-р Момчило М. Ристиќ (Момчило М. Ристић)

Биографија

Роден е на 27 јули 1929 година во Мрчаевци кај Чачак. Дипломирал на Технолошкиот факултет во Белград во 1954 година. Докторирал на истиот факултет во 1962 година. Редовен професор е на Универзитетот во Белград (Центар за мултидиециплинарни студии).
Во 1974 година е избран за дописен член на САНУ, а во 1985 година за нејзин редовен член.
Момчило М. Ристиќ, сам или со соработници, има објавено 436 научни и стручни трудови, 11 книги како автор или коавтор и 19 книги како редактор. Во трудовите ги проучува проблемите на науката на материјалите: прогноза на особините на материјалите, теориски проучувања на процесите на синтеровање на кристални и некристални материјали, проучување на структурата и физичките особини на материјалите. Согласно со тоа, белградската школа за синтеровање, чиј основач е тој, постигна научни успеси кои се гледаат, покрај другото, и преку одбранетите докторски дисертации и магистерски трудови. Под неговото раководство одбранети се 28 докторски дисертации и 44 магистерски трудови, од кои 3 докторски дисертации и 3 магистерски трудови се од Македонија.
М. М. Ристиќ зема активно учество во меѓународната соработка во областа на науката за материјалите. Раководител е на програмите кои ое остваруваат во соработка со Leihigh University, Bethlehem (САД), National Advisory Board for Materials Science, Вашингтон (САД), Институтот за проблемите на науката за материјали на АН СССР во Киев и Институтот за супертврди материјали на АН СССР во Киев (СССР). Во сите овие програми се работи врз проучување на процесите во цврста фаза од коишто зависи добивање на материјали со однапред дадени особини. Врз истата проблематика М. М. Ристиќ соработува и со Max-Planck-Institut für Metalforschung, Stuttgart (ФРГ).
М. М. Ристиќ во 1981 година е избран за советник во областа на науката за материјалите во Институтот „Јожеф Стефан“ во Љубљана. За странски член на Комисијата за одбрана на докторски дисертации од областа на науката за синтеровање при Indian Institute of Technology во Kharagur (Индија) е избран во 1982 година, а во 1985 година, по четврти пат едно по друго, избран е за генерален секретар на Меѓународниот институт за наука за синтеровање и за главен уредник на меѓународното списание „Science of Sintering“.
Момчило М. Ристиќ има развиено долгогодишна и широка научна и стручна соработка со многубројни институции и научни работници од СР Македонија. Меѓу другото, соработува со Фабриката „11 Октомври” во Прилеп, во која е формирана заедничка лабораторија за композитни материјали, чијшто раководител е тој. Разгранети и постојани се и неговите научни врски со факултетите во СРМ, особено во областа на технологијата и хемијата на материјалите.
Момчило М. Ристиќ е потпретседател на Меѓуакадемискиот одбор за физички и хемиски особини на материјалите.
За член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав е избран на 26 јуни 1986 година.

Горан Стефановски (1952 – 2018)

Датум на раѓање:
27 април 1952

Место на раѓање:
Битола

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2003

Институции:

Област на работа:

Биографија

Горан Стефановски е роден на 27 април 1952 година во Битола.
Завршил студии по англиски јазик и книжевност на Филолошкиот факултет во Скопје. Дипломирал во 1974 година со награда за најдобар студент во генерацијата.
Студирал и драматургија на театарската академија на Универзитетот во Белград (1972-1973).
Во периодот 1975-1977 е на постдипломски студии на Универзитетот во Белград – на Филолошки факултет, книжевни студии.
Во 1979 година ja одбранил магистерска теза со наслов „Сценските напатствија како основа на драматургијата на Семјуел Бекет“.
Од 1974-1978 е драматург во драмската редакција на ТВ Скопје (драматуршка работа на ТВ сценарија, уредување и адаптација на бројни драми, работа во продукција и пост-продукција).
Од 1978-1986 е асистент по англиска книжевност на Филолошкиот факултет во Скопје (работа на полето на англиските студии со посебен акцент на Шекспир и англиската драма).
Од 1986-1998 е редовен професор по драматургија на Факултетот за драмски уметност во Скопје (работа на полето на креативното пишување и студии на драмските теории и модели).
Во 1990 година, во летниот семестар работи на Универзитетот Браун во Провиденс, Род Ајленд, САД со Фулбрајтова стипендија за истакнат уметник; во 1998-2000 е визитинг професор по драматургија на Драмскиот институт во Стокхолм, Шведска, а од 2000 година е хонорарен професор по драматургија на Универзитетот во Кент и на Крајст Черч колеџот во Кентербери, Велика Британија.
Во литературата дебитира пред триесетина години со ТВ- играта „Клинч“ (1974). Оттогаш па се до нашиве дни се пројавува како плоден и атрактивен автор, главно во драмската уметност, врзувајќи и го своето и националното име за престижни и високи домашни и интернационални награди и признанија. Во орбитата на сеопштиот интерес се пробива со драмата „Диво месо“ (1979 година), за првпат е изведена на сцената на Драмскиот театар во Скопје, во режија на Слободан Унковски, кон крајот од декември 1979 година.
По „Диво месо“ следеа – „Лет во место“ (театарска фреска), 1981, „Хи-Фи“ (театарска мутација), 1982, „Дупло дно“ (театарска пасија во три става со кода), 1983, „Бушава азбука“ (ТВ-серија во 31 епизода), 1985, „Тетовирани души“ (театарска пиеса), 1985, „Црна душка“ (театарска пиеса), 1988, „Лонг плеј“ (рокенрол мистерија), 1988, „Кула вавилонска“ (театарска пиеса), 1990, „Сараево“ (приказни од еден град) 1993, „Старецот со камен околу вратот“, 1994, „Сега му е мајката“ (фарса), 1995, „Баханалии“, 1996, „Казабалка“, 1998, „Сите сме луге“, 1998, „Приказни од еден град“, 1999, „Хотел Европа“ (сценарио за мултимедијален проект), 2000, итн.
Горан Стефановски е изведуван на сите македонски сцени (Скопје, Битола, Штип, Струмица, Прилеп, Велес, Охрид, и др.), преку сите некогашни југословенски културни центри (Белград, Загреб, Љубљана, Сараево, Нови Сад, Ниш, Мостар, Бања Лука, Суботица, Пирот, Титоград, Тузла, Цеље, Лесковац, Вараждин, Риека, Заечар, Зрењанин, Приштина, Осиек, Сомбор, Крагуевац, Вршац, итн.), се до големите театарски центри во светот: Париз, Белград, Будимпешта, Лондон, Пазарџик, Софија, Варна, Загреб, Москва, во повеќе градови во САД, во Брезно во Словачка, во Лоѓ во Полска, Антверпен во Белгија, Стокхолм итн.

Почина на 27 ноември 2018 година.

Владимир Величковиќ (Владимир Величковић) (1935-2019)

Датум на раѓање:
11 август 1935

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2012

Институции:

Област на работа:

Биографија

Владимир Величковиќ е роден на 11 август 1935 година во Белград. Дипломирал на Архитектонскиот факултет во Белград и таму, во 1963 година, ja приредил својата прва самостојна изложба. Од 1963 до 1966 година е асистент во мајсторската работилница на Крсто Хегедушиќ во Загреб. Во 1965 година учествува на Париското биенале и таму ja добива првата награда. Од 1966 година живее во Париз, каде во 1967 година му е организирана првата самостојна изложба во Франција, на која париската јавност го открива неговото творештво и го прогласува за еден од најистакнатите уметници на движењето „наративна фигурација“. Од 1983 година работи како професор на Ликовната академија во Париз (Ecole nationale superieure des beaux arts). Во 2005 година е избран за член на Француската академија (Academie des beaux arts), во Одделението за уметност.
Носител е на највисокиот степен – командор (Commandeur) на француското одликување Ordre des Arts et des Letters (Ред на уметноста и литературата). Во 2011 година ja добива наградата „Гран при“ на Светската галерија на цртежот „Остен“ за целокупниот свој творечки опус. Член е на Српската академија на науките и уметностите.
Владимир Величковиќ е светски признат и познат уметник, творец чии дела се наоѓаат во најпознатите музеи и галерии ширум светот: во Амстердам, Болоња, Братислава, Брисел, Вашингтон, Венеција, Дрезден, Каракас, Копенхаген, Лоѓ, Лозана, Лондон, Малме, Марсеј, Њујорк, Осло, Париз, Ротердам, Стразбур, Техеран, Хелсинки, Чикаго, како и во Белград, Загреб, Љубљана и Скопје.
По своите симболични и алегорични значења, целото творештво на Величковиќ е една широка метафора за дваесеттиот век. Делата на овој извонредно значаен сликар го носат во себе, како своја длабока хумана порака, протестот против мрачните сили на нашето време кои му се закануваат на човекот, терајќи го постојано да се засолнува и да бега.
По катастрофалниот земјотрес во Скопје, во 1963 година, кога беше покрената акцијата да се создаде Музеј на современата уметност од дела што ликовните уметници ќе му ги подарат на Скопје, Владимир Величковиќ испрати повеќе свои слики како благороден прилог кон обновата на градот.
Академик Славко Јаневски, во поетската збирка „Палетата на проклетството“ му посветил песна, вредувајќи го во дваесет и четирите одбрани на кои им оддава признание и им ja испраќа својата уметничка повелба.
Избран е за член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав во Одделението за уметност.

Стефан Воденичаров (1944-2020)

Датум на раѓање:
1 септември 1944

Место на раѓање:
Софија

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2015

Институции:
Бугарската академија на науките

Област на работа:

Биографија

СТЕФАН ВОДЕНИЧАРОВ е роден на 1 септември 1944 во Софија, Бугарија. Се стекнал со дипломата ма­шински ин­женер на Техничкиот уни­верзитет во Софија во 1968 година со специјалност технологија на металите. По одбраната на дисертација во 1974 година е удо­с­тоен со научен степен кандидат на тех­ничките науки (денес: доктор) и доктор на технички науки во 1998 година. Во 1989 година станува доцент, а во 1991 година професор. За дописен член на Буагарската академија на науките е избран во 2004, а за ака­демик во 2012 година.

Од 1969 година работи во Институтот за металознание при БАН. Бил е негов заменик-директор во четири мандати; директор на Институтот е од крајот на 2007 година, а за претседател на БАН со 4-годишен мандат на 3 декември 2012 година. Во период меѓу 6 февруари 2013 и 13 март 2013 година бил министер за образование, млади и наука во Владата на Бојко Борисов. Од 2013 година тој е претседател на Бугарската академија на науките, при што тој активно се залага за развој на македноско-бугарските односи во науката. По негова иницијатива во 2014 година се реализираа повеќе од 30 заеднички прокети меѓу МАНУ и БАН.

Главните насоки на неговата научна и научно-апликативна ак­тивност се: механика на материјали и испитување процесите на создавање и развој на пукнатини; управување со ресурси на уникатни индустриски капацитети – нуклеарни реактори, магистрални гасоводи и и нафтоводи, генератори на пареа и др .; импулсно деформирање; создавање на системи за заштита кои работат на различни физички принципи; развој на интелигентни управувачки системи за заштита. Автор е на повеќе од 70 патенти и над 160 публикации. Раководител е на 207 научни проекти и 21 научни настани во областа на енергетиката и одбраната. Учествува како експерт во национални и меѓународни организации.

За својата богата и значајна научна и професионална дејност, Стефан Воденичаров е добитник на голем број признанија, меѓу кои: ор­ен „Стара Планина“прв степен, почесен знак „арин Дринов“за значителни заслуги кон хемијата, звање „доктор хонорис кауза“ на Техничкиот уни­верзитет во Варна, почесна значка за заслуги, како пронаоѓач на Минис­терството за економија, плакета од министерот за одбрана за заслуги, Го­лема награда на Бугарската стопанска комора за создавање на серија ви­соко-технолошки производи, обезбедување на националната безбед­ност.

Избран е за член на Македонската академија на науките и умет­ностите надвор од работниот состав во Одделението за технички науки.

Душан Хаџи (Dušan Hadži) (1921-2019)

Датум на раѓање:
26 август 1921

Место на раѓање:
Љубљана

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:
Универзитетот во Љубљана; Словенечката академија на науките и уметностите

Област на работа:

Биографија

Акад. Душан Хаџи е роден на 26 август 1921 година во Љубљана. Дипломирал хемија со физика на Универзитетот во Љубљана во 1944 година.
Во почетокот на својата академска кариера работел како асистент на тогаш формираниот Институт за хемија при Словенечката академија на науките и уметностите каде се занимавал со проблеми во врека со градбата на јагленот и процесите на образување кокс. Токму во врека со овие проблеми започнал да се интересира за инфрацрвената спектроскопија за чија примена и развиток во тогашна Југославија не постоеле услови.
По докторирањето во 1953 година бил избран за доцент по физичка органска хемија на Одделот за хемија при Универзитетот во Љубљана, а истражувањата ги продолжил и во Институтот за хемија при Словенечката академија на науките и уметностите (подоцна Хемиски институт „Борис Кидрич“, сега, Национален хемиски институт). Во 1953 година го набавил и првиот инфрацрвен спектрофотометар на просторите на тогашна Југославија. Во 1960/61 година бил визитинг професор во Мелон институтот во Питсбург и работел со извонредно познатиот научник Фоил А. Милер. По враќањето бил избран за редовен професор по структурна хемија. Педагошката активност на проф. Хаџи, особено на планот на осовременување на курсевите по хемија и нивно збогатување со содржини од структурната хемија може да се смета за пионерска на просторите на поранешна Југославија. Токму под негово влијание и на тогашниот Хемиски институт на Природно-математичкиот факултет во Скопје е воведен првин еден, а потоа и неколку други предмета што се во врека со структурата на атомите и молекулите и методите за нејзиното определување.
Акад. Хаџи е еден од најпознатите истражувачи во светот во областа на истражувањата на водородните врски со примена на инфрацрвената спектроскопија. Во 1957 година тој ja организирал првата меѓународна научна манифестација посветена на водородното сврзување, собир на кој (за првпат по Војната) се сретнале научници од тогашниот СССР и од западните држави.
Акад. Душан Хаџи има огромни заслуги и на други подрачја на хемиските, физичките и фармаколошките науки, како и за примената на компјутерите за разрешување на различни проблеми. Така, уште со набавката на првиот сметач во Љубљана (во 1965 година) тој, со својата група, ja започнал работата на анализата на нормални координати, како и примената на компјутерите во квантната хемија. Во врека со овие последни истражувања била и Втората меѓународна конференција за примена на компјутерите во истражувањата и во об­разованието по хемија што тој ja организирал (во 1973 година), како и иницијативата за отпочнување на истражувања на полето на при­мената на вештачката интелигенција во аналитичната спектроскопија (од 1974 година).
Неговата активност во подрачјето на инфрацрвената спектроскопија привлекла во Љубљана голем број докторанти, меѓу кои и тогашниот скопски асистент Иван Петров кој, по своето враќање во Македонија, ja пренел и во Скопје, каде што истражувањата на сис­теми со водородни врски станале и останале преокупација и на гру­пата за структурна хемија на Институтот за хемија на Природно- математичкиот факултет во Скопје која со вакви проблеми се зани­мава и денес.
За член на Словенечката академија на науките и уметностите проф. Душан Хаџи бил избран во 1967 година. Во 1975 година бил избран за надворешен член на Српската академија на науките и умет­ностите, во 1977 за член на Југословенската (сега – Хрватската) академија на науките и уметностите, а во 1979 и на Индиската национална академија на науките. Во 1982 година бил избран за почесен доктор на науки на Универзитетот во Упсала, Шведска. За почесен професор на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ е избран во 1998 година.
Во 1981 година акад. Хаџи се повлекол од универзитетската средина и станал научен советник на директорот на фабриката за фармацевтски и хемиски производи „Лек“ во Љубљана и отпочнал континуирани и резултатни истражувања за применливоста на ин­фрацрвената спектроскопија во двете нови подрачја (фармакологијата и медицинската хемија), особено во однос на хидратацијата и фор­мирането на мицели кај фосфолипидите, како и изучувањето на интеракциите меѓу лековите и рецепторите.
Како резултат на сета негова научна активност, акад. Хаџи досега има објавено четири монографии, шест поглавја во моногра­фии, како и над 280 научни трудови. Неговите трудови, според Science Citation Index биле цитирани стотици пати. Така, само 13 од неговите трудови биле цитирани вкупно 1.044 пати.
За придонесот во развојот на хемијата (и науката воопшто) бил повеќепати наградуван. За одбележување се Наградата „Борис Кидрич“ и Наградата АВНОЈ за научни постигања, како и наградата на Република Словенија за животно дело. Одликуван е со Орденот „Зас­луги за народот“ со сребрени зраци, Орденот на Републиката со зла­тен венец, со признанието и плакетата „Божо Тежак“ на Хрватското хемиско друштво и други.
Акад. Хаџи е член на уредувачките одбори на повеќе меѓународни списанија (Journal of Molecular Spectroscopy, Spectrochimica Acta, Spectroscopy Letters, Journal of Computer-Aided Molecular Design), како и на познатите списанија издавани на просторите на поранешна Југославија Croatica Chemica Acta и Acta Chimica Slovenica.
Со Институтот за хемија при Природно-математичкиот фа­култет во Скопје академик Хаџи соработува повеќе од 40 години. Toj има голем придонес во воведувањето на молекулската спектроскопија во Македонија. Освен тоа, тој овозможил и студиски престои на повеќемина наши наставници и соработници во истражувачките лаборатории во Љубљана во кои тој работи.
Академик Душан Хаџи дал придонес и во развитокот на пост- дипломските студии по молекулска спектроскопија на Институтот за хемија кога, при отпочнувањето на овие студии, во изведувањето на дел од наставата беа ангажирани научни работници од неговата група во Љубљана.
Академик Хаџи има голема заслуга и во воспоставувањето и развивањето на меѓународната соработка на Институтот за хемија со вклучување на наставно-истражувачки работници од Институтот во изработка на неколку заеднички меѓународни и југословенски про­екта, преку воспоставување на контакта со познати светски научни центри од областа на спектроскопијата, како и преку нивно воведување и вклучување на научни собири.
Со пленарни предавања акад. Хаџи учествувал на неколку советувања на хемичарите и технолозите на Македонија, а со свои тру­дови и трудови на неговите соработници дава голем придонес во издигнувањето на квалитетот на Гласникот на хемичарите и техноло­зите на Македонија – единственото списание од областа на хемијата и технологијата во Македонија.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за математичко-технички науки.

Антоние Шкоклев (1923-2019)

Датум на раѓање:
1923

Место на раѓање:
Костур

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:
Одделот за максилофацијална хирургија при ВМА; ВМА во Белград.

Област на работа:

Биографија

Роден е 1923 година во Костур, Егејска Македонија.
Дипломирал на Медицинскиот факултет во Белград во 1950 година. Специјалистичкиот испит по максилофацијална хирургија го положил 1962 година, по орална хирургија 1970 година, а докторирал на ВМА во 1965 година. За вонреден професор на ВМА е избран во 1972, а за редовен професор во 1977 година. Санитетски полковник е од 1967, а генерал мајор од 1984 година. Основач е на Клиниката за максилофацијална и орална хирургија на ВМА. На должност начелник на Клиниката бил 20 години. Сега е специјален советник при Европскиот центар за мир и развој на Обединетите нации во Белград и раководи со медицинскиот програм.
Како врвен хируршки стручњак, наставник и педагог Антоние Шкоклев учествуваше во едукацијата по максилофацијална и орална хирургија на повеќе од 800 лекари од Југославија и странство и придонесе за развојот на овие млади дисциплини, посебно во Македонија. Како ментор раководеше со реализацијата на околу 60 докторски дисертации и магистерски трудови. Како угледен стручњак, со широк дијапазон на истражувања, познат и признат во светот, од страна на Светската здравствена организација (МНО) е избран за консултант по хирургија.
Антоние Шкоклев интензивно се занимава со научноиспитувачка работа, посебно во областа на масовната трауматологија при војни и природни катастрофи, онкологијата на главата и тилот, пластична и реконструктивна хирургија, електро-анестезија, бол, традиционална кинеска медицина (акупунктура и Qi-gong), имплантологија, историја на медицината и др. Научен придонес претставуваат применетите методи (модифицирани или оригинални хируршки техники), посебно во реконструктивна и пластична хирургија на мандибулата, максилата, виличниот зглоб, орбитата, фацијалис, кранио-фацијалната ортопедија, плунковни жлезди и др. Тој е пионер во воведувањето, развојот и организирањето на традиционалната кинеска медицина кај нас, нејзина интеграција во примарната здравствена заштита, во ветеринарството и стоматологијата и во создавањето на Меѓународна школа за традиционална медицина во Белград.
Антоние Шкоклев придонел за развојот на современите методи на дијагностиката и акупунктурната рефлексотерапија: електро, ласер, магнето и флуидо-пунктурата. Во последно време се занимава со испитувања од подрачјето на биотехнологијата и биомолекуларната електроника со цел за создавање био-сензори, односно биочипови во дијагностички, терапеутски и технолошки цели, како и на развојот на здравствениот туризам. Има воведено девет технички иновации.
Антоние Шкоклев учествувал на голем број научни собири во земјата и во странство. Има објавено 195 научни и стручни трудови, од кои 8 книги.
За член на Македонската академија на науките и уметностите надвор од работниот состав е избран на 26 јуни 1986 година.

Слободан Перовиќ (Слободан Перовић) (1932-2019)

Датум на раѓање:
10 септември 1932

Место на раѓање:
Прокупле

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2009

Институции:
Академијата на науките и уметностите на Република Црна Гора, Академијата на науките и уметностите на Република Словенија, Академијата на науките и уметностите на Република Српска и Правниот факултет во Белград.

Област на работа:

Биографија

Академик Слободан Перовиќ (Слободан Перовић) е роден на 10 септември 1932 година во Прокупје. Дипломирал на Правниот факултет во Белград во 1956, каде и докторирал во 1963 година.
Член е на повеќе национални академии на науки (Словенија, Црна Гора, Република Српска) како и на Меѓународната академија за компаративно право со седиште во Париз.
Претседател е на Научното друштво на Србија кое тој го основал во 1969 година и кое брои 118 членови научни авторитети од различни области на научни дисциплини.
Акад. Слободан Перовиќ е претседател на Сојузот на здруженијата на правниците на Србија и на Република Српска (порано претседател на Здружението на правниците на Југославија), организација која има значајна улога во правниот живот не само во Србија туку и пошироко.
Основач е на Копаоничката школа на природно право и претседател на Здружението на копаоничката школа на природното право (Universitas iuris naturalis Copaonici), која од 2005 година е под покровителство на УНЕСКО.
Ја извршувал функцијата претседател на судот на Србија и Црна Гора од неговото основање во 2004 година, до престанокот на државната заедница во јуни 2006 година.
Акад. Слободан Перовиќ е долгогодишен арбитер на меѓународни арбитражи, институционални и повремени арбитражи во областа на стопанските и трговско-правните односи.
Тој е претседател на Комисијата за изработка на Граѓански законик на Република Србија. Исто така, претседател е на Одборот за полагање правосуден испит на Министерството за правда на Србија.
Акад. Слободан Перовиќ е носител на бројни странски повелби и признанија доделени од страна на правнички асоцијации и ака­демии на правото. Како основан на Копаоничката школа тој е добит­ник на признанието од Правниот факулет „Јустинијан Први“ во Скопје.
Академик Слободан Перовиќ е редовен професор на Прав­ниот факултет во Белград од 1977 година. Матичен предмет му е облигационото право. Toj е долгогодишен шеф на Катедрата за граѓанско право и претседател на бројни факултетски и универзитетски тела. Toj е редовен гостин на предавањата на додипломските и на постдипломските студии на Правниот факултет „Јустинијан Први“ во Скопје и на правните факултети во други држави на Југоисточна Европа.
Акад. Слободан Перовиќ е автор на повеќе книги, учебници, монографии, научни студии и повеќе стотици трудови објавени во домашни и во странски изданија од областа на граѓанското право, компаративното право и филозофијата на правото. Голем број од тие дела се објавени на француски, германски, англиски, унгарски, полски и на македонски јазик. Најважни книги објавени во областа на граѓанското право се: Облигационо право; Општа теорија на до­говорите, Формалните договори во граѓанското право; Забранети договори; Ретроактивност на законите и на другите општи акти; Договорот како акт на моралната и на правната цивилизација; При­родното право во Општиот имотен законик за Кнежевината Црна Гора и др. Во областа на филозофијата на правото и компаративното право, главни дела му се: Правно-филозофски расправи; Природното право и судот; Судска независност – пролегомена; Човековите права како достигнување на школата на природното право; Човековите права и судиската независност; Правдата и стекнатите права; Ргоlongatio iuris naturalis; Културата на законитост и природното право; Моќта на природното право; Неминливоста на хексагонот на при­родното право; Природното право како мерка на светскиот поредок; Декларација на Копаоничката школа на природното право и др.
Професор Перовиќ е главен уредник на списанијата „Правен живот“ и “Scientific Review”, на Зборникот на трудови „Актелни прашања на современото законодавство“ и член е на повеќе редакции на одделни правни изданија. Раководи со бројни научни проекти. По прашање на едициите значајни правни публикации се издвојуваат: Енциклопедија на имотното право (1978 год., три тома), како еден од трите главни редактори; Коментар на законот за облигационите односи (1995 год.) како главен редактор; Класици на југословенското право, едиција во три кола со вкупно 17 книги.
Во областа на создавањето на правото професор Перовиќ бил член на законодавни одбори, комисии и совети, особено Правниот совет на Југославија и Законодавно правната комисија на Собранието на Србија. Неговата законодавна активност особено се огледа во решенијата на Законот за облигационите односи кои, со помали измени, и денес важат во Србија и во сите поранешни републики на СФР Југославија.
Од 2006 година акад. Перовиќ е претседател на Комисијата за изработка на Граѓански законик на Република Србија.
Со вкупниот опус во областа на правото академик Слободан Перовиќ влијаеше на развојот на правната теорија и практика и по тој основ стекна извонреден научен авторитет во поранешна Југославија и пошироко. Учествувал на научни конференции во Маке­донската академија на науките и уметностите и во викообразовните институции и асоцијации.
Избран е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за општествени науки.

Рина Павловна Усикова (Рина Павловна Усикова) (1933-2018)

Датум на раѓање:
11 Март 1933

Место на раѓање:
Москва

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:
Меѓуфакултетската катедра за словенски јазици на Московскиот универзитет „Ломоносов“

Област на работа:

Биографија

Д-р Рина Павловна Усикова е родена во 1933 година во Москва. Студирала словенска филологија и македонски јазик на Филолошкиот факултет во Москва. Од 1957 година постојано работи на Катедрата за словенски јазици на овој факултет, во почетокот како асистент и предавач, а од 1971 година како доцент и шеф на Меѓуфакултетската катедра за словенски јазици и раководител на групата Македонски јазик при Славистичката катедра. Во 1965 година ја одбранува дакторската дисертација на тема „Морфологија на именката и на глаголот во совремониот македонски литературен јазик“. Оваа дисертација претставува значаен прилог кон македонската граматика.
Д-р Усикова спаѓа во редот на оние странски научници што му посветиле најмногу страници на македонскиот јазик. Во славистичката наука особено се забележани нејзините прилози посветени на одделни прашања од глаголскиот систем на македонсжиот јазик. Таа пројавува интерес и за проблеми од областа на историјата на македонскиот јазик. Во неколку статии се осврнува врз јазикот на текстовите од Кирил Пејчиновиќ и Крсте Мисирков. За афирмацијата на македонскиот јазик во славистичката наука особено значење има нејзиниот преглед на грамагиката на македонокиот јазик под наслов „Македонски јазик“ во колективииот учебник „Словенските јазици“, кој излезе во 1978 година во издание на Московскиот универзитет, како и статијата „Македонски јазик“ објавена во XII том на Големата советска енциклопедија во 1974 година.
Д-р Усикова е автор на околу 40 научни трудови објавени во повеќе советски и македонски научни и стручни списанија, во кои обработува проблематика од областа на современиот македонски јазик. Таа се пројавува и како суптилен преведувач на македонски текстови на руски јазик. Превела на руски јазик голем број научни статии од македонски автори, како и повеќе уметнички прозни текстови, кои се објавени во руски изданија.
Особено е голема заслугата на д-р Усикова во организирањето на настава по македонски јазик на Московокиот универзитет и нејзиното подигање од ниво на лекторат на ниво на специјалистички предмет.
За член на Македоноката академија на науките и уметностите надвор од работниот состав е избрана на 14 мај 1979 година.

Зденка Рибарова (Zdenka Ribarova) (1945-2019)

Датум на раѓање:
13 јуни 1945

Место на раѓање:
Прага

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2009

Институции:
Одделениетото за палеословенистика и византологија во Словенскиот институт при АН ЧР во Прага

Област на работа:

Биографија

Д-р Зденка Рибарова (Zdenka Ribarova) е родена на 13 јуни 1945 година во Прага, Чешка Република.
Високо образование завршила на Филозофскиот факултет на Карловиот универзитет во Прага, бохемистика, русистика, и југославистика, во 1962-1967 година.
Докторирала во 1969 година на Карловиот универзитет во Прага од областа на споредбената граматика на словенските јазици и старословенскиот јазик со дисертацијата на тема Императивот во старословенскиот јазик.
Од 1975 година, се до пензионирањето, во 2008 година, работела како научен советник во Одделението за историја на македонскиот јазик при Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ во Скопје. Од 1986 година била раководител на Одделението и главен истражувач на проектот Речник на црковнословенскиот јазик од македонска редакција, а од почетокот на неговото излегување (2000) била главен уредник на Речникот.
Работела и на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Загреб (1967-1969, 1970-1975) каде што предавала чешки јазик, на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Приштина (1976-1977, предавања по старословенски јазик), на Масариковиот универзитет во Брно (1997-1999, лектор по македонски и српски јазик); на Филозофскиот факултет на Карловиот универзитет во Прага (1968— 1973, асистент по старословенски и српскохрватски јазик); 2000-2005 лектор по македонски јазик и предавал по црковнословенски јазик); во Словенскиот институт при АН 4P во Прага (2000-2005 и од 2009 како самостоен научен соработник во Одделениетото за палеословенистика и византологија).
Со нејзината педагошка дејност се поврзани универзитетските учебници по чешки јазик издадени во Загреб и Скопје, како и Прирачник по македонски јазик со преглед на македонската грама­тика издаден во Брно.
Научниот интерес на д-р Рибарова се однесува првенствено на проблематиката на старословенската и црковнословенската писме­ност во пошироки компаративистички рамки, а на прво место на македонската редакција на црковнословенскиот јазик и на најстарата историја на македонскиот јазик. Тоа се гледа од бројни прилози објавени во домашни и странски реномирани списанија, поднесени на бројни домашни и меѓународни научни собири.
Нејзината текстолошко-филолошка ориентација доаѓа до израз преку подготовката на едициите на црковнословенски споменици: Радомировото евангелие (1988), Григоровичев паримејник (1998) и Книга на пророкот Јона (1987).
Покрај работата врз проектот Речник на црковнословенскиот јазик од македонска редакција, соработувала и соработува и во други проекти: Средновековна македонска книжевност (1982-1986), проект на Институтот за македонска литература; Словенската писменост и дејноста на Охридскиот книжевен центар (1996-1998), проект на МАНУ, раководен од акад. П. Хр. Илиевски; Грчко-старословенски индекс (од 2000 година), проект на Словенскиот институт на АН 4P во Прага, раководен од В. Чермак.
Особено внимание и посветува на меѓународната соработка што може да се види од нејзиното учество во повеќе меѓународни проекта кои придонесуваат кон афирмација на македонистиката (и особено на македонската палеославистика) во светот.
Претседател е на Комисијата за црковнословенските речници при МСК, член на меѓународниот редакциски одбор на списанието Слово што го издава Старословенскиот институт во Загреб и еден од основачките членови на Комисијата за електронска обработка на стари ракописи и старопечатени книги при МСК.
Библиографијата на д-р Рибарова содржи 170 единици, вклучувајќи и неколку книги и поголеми монографски студии.
Избрана е за член на МАНУ надвор од работниот состав во Одделението за лингвистика и литературна наука.

Предраг Матвејевиќ (Predrag Matvejević) (1932-2017)

Датум на раѓање:
1932

Место на раѓање:
Мостар

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2009

Институции:

Област на работа:

Биографија

Евгениј Максимович Примаков (Евгений Максимович Примаков) (1929-2015)

Датум на раѓање:
29.10.1929

Место на раѓање:
Киев.

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2009

Институции:

Област на работа:

Биографија

Борис Каменар (Boris Kamenar) (1929-2012)

Датум на раѓање:
20 .02.1929

Место на раѓање:
Сушак (Риека)

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2009

Институции:

Област на работа:

Биографија

Владимир Мајер (Vladimir Majer) (1922-2012)

Датум на раѓање:
14.09.1922

Место на раѓање:
Сисак

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1991

Институции:

Област на работа:

Биографија

Роберт Блинц (Robert Blinc) (1933-2011)

Датум на раѓање:
31.10.1933

Место на раѓање:
Љубљана

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:

Област на работа:

Биографија

Роберт Б. Солтер (Robert B. Salter) (1924-2010)

Датум на раѓање:
15.12.1924

Место на раѓање:
Стратфорд, Онтарио

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1994

Институции:

Област на работа:

Биографија

Борис П. Стојчев (Boris P. Stoicheff) (1924-2010)

Датум на раѓање:
01.06.1924

Место на раѓање:
Битола

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1981

Институции:

Област на работа:

Биографија

Хорас Г. Лант (Horace G. Lunt) (1918-2010)

Датум на раѓање:
12.09.1918

Место на раѓање:
Колорадо Спрингс

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Младен Србиновиќ (1925-2009)

Датум на раѓање:
29.11.1925

Место на раѓање:
с. Сушица

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1997

Институции:

Област на работа:

Биографија

Киро З’мбов (1931-2009)

Датум на раѓање:
31.01.1931

Место на раѓање:
Кочани

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1988

Институции:

Област на работа:

Биографија

Жак Гошрон (Jacques Gaucheron) (1920-2009)

Датум на раѓање:
1920

Место на раѓање:
Шартр

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2003

Институции:

Област на работа:

Биографија

Далибор Брозовиќ (Dalibor Brozović) (1927-2009)

Датум на раѓање:
28.07.1927

Место на раѓање:
Сараево

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Константин Апостолов (1933-2008)

Датум на раѓање:
17.04.1933

Место на раѓање:
Кочани

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1994

Институции:

Област на работа:

Биографија

Зоран Константиновиќ (Зоран Константиновић) (1920-2007)

Датум на раѓање:
05.06.1920

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1988

Институции:

Област на работа:

Биографија

Лешек Мошињски (Leszek Moszyński) (1928-2006)

Датум на раѓање:
19.02.1928

Место на раѓање:
Лублин

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:

Област на работа:

Биографија

Климент Џамбазовски (1919-2006)

Датум на раѓање:
07.10.1919

Место на раѓање:
Охрид

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2006

Институции:

Област на работа:

Биографија

Кензо Танге (Kenzo Tange) (1913-2005)

Датум на раѓање:
04.09.1913

Место на раѓање:
Имабари

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1981

Институции:

Област на работа:

Биографија

Милош Мацура (1916-2005)

Датум на раѓање:
20.01.1916

Место на раѓање:
Виена

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Паскал Сотировски (1927-2003)

Датум на раѓање:
23.11.1927

Место на раѓање:
с. Врбен

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1991

Институции:

Област на работа:

Биографија

Томо Босанац (Tomo Bosanac) (1918-2003)

Датум на раѓање:
15.05.1918

Место на раѓање:
Стари Плавници

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1994

Институции:

Област на работа:

Биографија

Милутин Гарашанин (1920-2002)

Датум на раѓање:
11.09.1920

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 2000

Институции:

Област на работа:

Биографија

Фанула Папазоглу (1917-2001)

Датум на раѓање:
03.02.1917

Место на раѓање:
Битола

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1994

Институции:

Област на работа:

Биографија

Павле Ивиќ (Павле Ивић) (1924-1999)

Датум на раѓање:
1 декември 1924

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Воислав Вузевски (1932-1999)

Датум на раѓање:
17.04.1932

Место на раѓање:
Кладово

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1997

Институции:

Област на работа:

Биографија

Леонид Иванович Седов (1907-1999)

Датум на раѓање:
04.11.1907

Место на раѓање:
Ростов на Дон

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1988

Институции:

Област на работа:

Биографија

Титус Х. Ј. Хуисман (Titus H.J. Huisman) (1923-1999)

Датум на раѓање:
01.09.1923

Место на раѓање:
Лееварден

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1991

Институции:

Област на работа:

Биографија

Хенрик Батовски (Henryk Batowski) (1907-1999)

Датум на раѓање:
12.05.1907

Место на раѓање:
Лавов

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Алфред Рот (Alfred Roth) (1903-1998)

Датум на раѓање:
21.05.1903

Место на раѓање:
Ванген

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1991

Институции:

Област на работа:

Биографија

Самуил Борисович Бернштејн (Самуил Борисович Бернштейн) (1911-1997)

Датум на раѓање:
03.01.1911

Место на раѓање:
Баргузина

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Стјепан Антолјак (Stjepan Antoljak) (1909-1997)

Датум на раѓање:
29 август 1909

Место на раѓање:
Добој

Членство во МАНУ:
Надвор од работниот состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Никита Илич Толстој (Никита Ильич Толстой) (1923-1996)

Датум на раѓање:
15.04.1923

Место на раѓање:
Вршац

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Братко Крефт (Bratko Kreft) (1905-1996)

Датум на раѓање:
11.02.1905

Место на раѓање:
Марибор

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1972

Институции:

Област на работа:

Биографија

Едхем Чамо (1909-1996)

Датум на раѓање:
30.12.1909

Место на раѓање:
Требиње

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Драгослав Митриновиќ (Драгослав Митриновић) (1908-1995)

Датум на раѓање:
23.06.1908

Место на раѓање:
Смедерево

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1991

Институции:

Област на работа:

Биографија

Стојан Христов (Stoyan Christowe) (1897-1995)

Датум на раѓање:
15.08.1897

Место на раѓање:
с. Кономлади

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Павле Савиќ (Павле Савић) (1909-1994)

Датум на раѓање:
10.01.1909

Место на раѓање:
Солун

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Франтишек Вацлав Мареш (Františеk Václav Mareš) (1922-1994))

Датум на раѓање:
12.12.1922

Место на раѓање:
Бенешов

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Збигњев Голомб (Zbigniew Gołąb) (1923-1994)

Датум на раѓање:
1923

Место на раѓање:
Нови Тарг

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1972

Институции:

Област на работа:

Биографија

Витолд Хензел (Witold Hensel) (1917-1993)

Датум на раѓање:
29.03.1917

Место на раѓање:
Познањ

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1976

Институции:

Област на работа:

Биографија

Јанез Милчински (Janez Milčinski) (1913-1993)

Датум на раѓање:
03.05.1913

Место на раѓање:
Љубљана

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Бранислав Ѓурѓев (1908-1993)

Датум на раѓање:
04.08.1908

Место на раѓање:
Сремски Карловци

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Реџиналд Џорџ Артур де Бреј (Reginald George Arthur de Bray) (1912-1993)

Датум на раѓање:
1912

Место на раѓање:
Санкт Петербург

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Јосип Видмар (Josip Vidmar) (1895-1992)

Датум на раѓање:
14.10.1895

Место на раѓање:
Љубљана

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Хрвое Пожар (Hrvoje Požаr) (1916-1991)

Датум на раѓање:
05.07.1916

Место на раѓање:
Книн

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1986

Институции:

Област на работа:

Биографија

Јулијан Владимирович Бромлеј (Юлиан Владимирович Бромлей) (1921-1990)

Датум на раѓање:
21.02.1921

Место на раѓање:
Москва

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1981

Институции:

Област на работа:

Биографија

Ѓурѓе Бошковиќ (Đurđe Bošković) (1904-1990)

Датум на раѓање:
11.04.1904

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Владимир Мошин (1894-1987)

Датум на раѓање:
09.10.1894

Место на раѓање:
Ленинград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Херберт Појкерт (Herbert Peukert) (1907-1987)

Датум на раѓање:
29.04.1907

Место на раѓање:
Рајхенау

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Јосип Хам (Josip Hamm) (1905-1986)

Датум на раѓање:
03.12.1905

Место на раѓање:
Гат

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Душан Недељковиќ (Душан Недељковић) (1899-1984)

Датум на раѓање:
18.05.1899

Место на раѓање:
с. Исаково

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Мирослав Каршулин (1904-1984)

Датум на раѓање:
04.04.1904

Место на раѓање:
Пшемишљ

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1972

Институции:

Област на работа:

Биографија

Рудолф Горник (1898-1980)

Датум на раѓање:
01.04.1898

Место на раѓање:
Сремска Митровица

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1979

Институции:

Област на работа:

Биографија

Грга Новак (Grga Novak) (1888-1978)

Датум на раѓање:
02.04.1888

Место на раѓање:
Хвар

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Сергеј Василевич Медведев (Сергей Васильевич Медведев) (1910-1977)

Датум на раѓање:
1910

Место на раѓање:
Москва

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1976

Институции:

Област на работа:

Биографија

Велибор Глигориќ (Велибор Глигорић) (1899-1977)

Датум на раѓање:
28.08.1899

Место на раѓање:
Рипањ

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Андре Вајан (André Vaillant) (1890-1977)

Датум на раѓање:
28.08.1890

Место на раѓање:
Суасон

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Виктор Никитич Лазарев (1897-1976)

Датум на раѓање:
03.09.1897

Место на раѓање:
Москва

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1974

Институции:

Област на работа:

Биографија

Синиша Станковиќ (Синиша Станковић) (1892-1974)

Датум на раѓање:
26.03.1892

Место на раѓање:
Заечар

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1969

Институции:

Област на работа:

Биографија

Милан Бартош (1901-1974)

Датум на раѓање:
10.11.1901

Место на раѓање:
Белград

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1972

Институции:

Област на работа:

Биографија

Анто Бабиќ (Anto Babić) (1899-1974)

Датум на раѓање:
03.01.1899

Место на раѓање:
с. Граховик

Членство во МАНУ:
Надвор од работен состав, 1972

Институции:

Област на работа:

Биографија